Deel 1 van American Crime Story: The People vs O.J. Simpson begint met de moord en laat vervolgens zien wat daar op volgt, namelijk de zaak en hoe de (vermoedelijk) dader zich daar staande houdt. Deel twee: The Assassination of Gianni Versace begint ook met de moord, maar gaat dan juist terug in de tijd om te tonen hoe de dader zich helemaal niet staande houdt. Maar beide verhalen vertellen ook een verhaal van discriminatie. Deel 1 over racisme tussen blank en zwart, en deel twee over homofobie.
SPOILERS - SRELIOPS
Het voorstellen van dader en slachtoffer in het tweede deel gaat behoorlijk zwart-wit. Wanneer Gianni Versace bezig is met zijn ochtendritueel: opstaat in een belachelijk mooi en groot strandhuis aan Miami Beach, zijn personeel vriendelijk groet en erop uit gaat om de bladen te kopen, is het overduidelijk dat hij niet alleen rijk en succesvol, maar ook geliefd en benaderbaar is. Tegelijkertijd is Andrew Cunanan op het strand bezig met iets dat lijkt op een zelfmoordpoging, gevolgd door een schreeuw die ik heb geïnterpreteerd als een uiting van frustratie. Op z’n zachts gezegd van een verward persoon. En dat blijkt veel te zacht, want even later, op klaarlichte dag, wordt Versace door Cunanan overhoop geblaft. Schrik en verontwaardiging alom bij mij. Waarom zou je in godsnaam zo’n geliefde man zomaar doodschieten?
Terwijl het “waarom Versace?” lang de vraag blijft, kom ik door middel van een steeds-verder-terug-in-de-tijd volgorde van onthullen meer te weten over hoe ziek die Cunanan is. Voor Versace pleegt hij al vier moorden. De laatste willekeurig, die daarvoor misselijkmakend, weer daarvoor uit onbeantwoorde liefde en wanhoop, en de eerste uit jaloezie / teleurstelling / it’s complicated. Nu had ik bij de moord op Versace al te kampen met gevoelens van haat, dit wordt alleen maar erger. Want het blijken allemaal lieve mannen die helemaal niet dood moeten.
Als iemand me had verteld, rond pak ‘m beet aflevering 4, dat ik later in de serie begrip voor deze seriemoordenaar zou kunnen opbrengen, dan had ik dat weggewuifd. Maar er wordt toch gesuggereerd dat Cunanans verkniptheid niet aangeboren, maar resultaat van omstandigheden is. Daarmee valt wat hij heeft gedaan nooit goed te praten, maar de serie slaagt er wel in begrip te vragen voor het ontstaan van zijn wangedrag. En dat is knap, want wat hij heeft gedaan is vreselijk en misselijkmakend.
Andrew krijgt in zijn leven net als Versace als homoseksuele man te maken met allerlei vormen van onrecht en ongelijkheid. Aan de hand van meer dan genoeg historische gebeurtenissen laat de serie duidelijk zien dat het alles behalve vanzelfsprekend is dat je als homoseksuele man in de VS in de jaren negentig jezelf kan zijn. Andrew is wel openlijk homoseksueel en trots en dat valt hem te prijzen. En ook Versace maakt de stap uit de kast te komen tegenover de wereld. Maar niet iedereen kan of wil die stap maken. En Andrew raakt onevenredig teleurgesteld wanneer andere homo’s, al dan niet noodgedwongen, op een andere manier hun leven leiden dan hij. Of andere beslissingen nemen dan hoe hij dat zou doen.
Bijvoorbeeld wanneer marineofficier Jeff, Andrew’s vriend en ook eerste slachtoffer, middels een interview voor televisie vertelt dat-ie een homoseksuele collega heeft moeten redden omdat deze anders tot moes geslagen was, ervoor kiest dit anoniem te doen. Ondanks wat Jeff doet moedig is en hij hiermee zelfs zijn militaire carrière op het spel heeft gezet, vindt Cunanan hem laf. Andrew kookt van woede omdat Jeff zijn gezicht niet heeft getoond, waarna hij de grip op de realiteit helemaal verliest.
Dus enerzijds is er de grote Versace, die ook meer dan genoeg tegenslag voor de kiezen heeft gekregen maar mede dankzij hard werken en steun van zijn omgeving een imperium bouwt en een ongekend succes wordt. Anderzijds Cunanan als tragische mislukking die keer op keer teleurgesteld raakt, een spoor van lijken achterlaat en uiteindelijk Versace en zichzelf van het leven beroofd. De serie is “gebaseerd op feiten en politieverslagen waarbij sommige dingen bij bedacht zijn en of gedramatiseerd”. Dus ik weet niet precies wat feit, interpretatie of gedramatiseerd is, maar als antwoord op de vraag “waarom Versace?” wordt gesuggereerd Cunanan het hem kwalijk neemt dat hij hem afwees als leerling, vind ik dit zonder meer de grootste anti-climax en kul reden om iemand dood te schieten ooit.
Maar daar gaat het ook niet om. Terwijl ik me vanaf de openingsscène al afvraag “waarom Versace?” wordt het duidelijk dat deze vraag er eigenlijk niet toe doet.
Want wanneer Ronnie de FBI in het gezicht smijt dat ze de moorden die Cunanan eerder pleegde beter hadden moeten onderzoeken maar dit hadden verzaakt omdat de slachtoffers (op een na) slechts homo’s waren, drukt hij hen even snoeihard met de neus op de feiten. Daar gaat het namelijk om. Dat de politie pas echt in actie komt, wanneer een homo-slachtoffer een maatschappelijk geaccepteerde homo betreft. Een succes. Iemand zoals Versace. En dat in een minder homofobe wereld, zijn moord misschien voorkomen had kunnen worden. Het is een van de mooiste, ik mag wel zeggen, preken die ik de laatste tijd heb gehoord. En dan met name het stuk waarin hij zegt: “We hadden het allemaal over Versace. We stelden ons voor hoe het zou zijn om zo rijk en machtig te zijn, dat het niet uitmaakt dat je homo bent.”
Punt gedrukt, Ronnie.
Wil je dit artikel delen? Dat kan:
Reactie schrijven